10 วิธี ในการลดของเสียสำหรับกระบวนการผลิต

      เศรษฐกิจประเทศไทยมีความเจริญเติบโตทางด้านอุตสาหกรรมอย่างต่อเนื่อง ที่ผ่านมีโรงงานอุตสาหกรรมเกิดขึ้นอย่างแพร่หลาย แน่นอนว่าในกระบวนการผลิตต้องมีของเสียเกิดขึ้น ปัญหาของการผลิตไม่ใช่เพียงแค่การผลิตสินค้าที่มีคุณภาพสูง แต่ยังมีปัญหาเกี่ยวกับของเสียที่เกิดจากกระบวนการผลิต หากไม่ได้รับการกำจัดกากของเสียจากกระบวนการผลิตอย่างถูกต้อง ของเสียจากอุตสาหกรรมเหล่านั้นจะย้อนกลับมาเป็นอันตราย และส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมต่อประชาชน  เพื่อให้การลดของเสียจากการผลิตเป็นไปอย่างถูกวิธี จึงจำเป็นต้องรู้และเข้าใจในกระบวนการทำงานของอุตสาหกรรมนั้นๆ เป้าหมายในการลดของเสียคือการนำวัตถุดิบหรือวัสดุที่ไม่ได้รับการใช้งาน นำกลับมาใช้ใหม่ให้เกิดประโยชน์ในกระบวนการผลิตซ้ำในอนาคต

    การลดของเสียที่เกิดจากกระบวนการผลิตเป็นเรื่องสำคัญที่ต้องดูแล โรงงานอุตสาหกรรมไม่ควรมองข้าม ไม่เพียงแค่เพื่อลดต้นทุนการผลิตเท่านั้น  แต่ยังช่วยสร้างสภาพแวดล้อมที่ดีขึ้นสำหรับประชาชนทุกคน  ในบทความนี้จะพูดถึงเรื่องวิธีการกำจัดของเสีย ผู้ผลิตสามารถลดของเสียได้ด้วยตนเอง แค่รู้วิธีในการกำจัดของเสียอย่างเหมาะสม

ของเสียจากการผลิตคืออะไร? 

ของเสียจากการผลิตคือวัสดุหรือผลพลอยได้ใดๆ ที่เกิดขึ้นระหว่างกระบวนการผลิตที่ไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป ซึ่งอาจรวมถึงวัสดุที่ชำรุด ใช้ไม่ได้ หรือมีคุณภาพต่ำ นอกจากนี้ยังรวมถึงวัสดุที่ใช้ในระหว่างกระบวนการผลิตแต่ไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป เช่น ฝุ่น ควัน และเศษวัสดุต่างๆ  ของเสียจากการผลิตยังสามารถเกิดขึ้นได้จากแหล่งพลังงาน เช่น ไฟฟ้าและเชื้อเพลิง รวมทั้งจากน้ำและของเหลวอื่นๆ ที่ใช้ในกระบวนการผลิต

ประเภทของของเสีย

• ของเสียจากวัตถุดิบ: สิ่งนี้เกิดขึ้นเมื่อวัตถุดิบไม่ได้ใช้งานอย่างมีประสิทธิภาพและถูกทิ้งในที่สุด ตัวอย่าง ได้แก่ วัสดุที่ไม่ได้มาตรฐาน วัสดุที่ซื้อมากเกินไป และเศษโลหะ
• ของเสียจากการผลิต: เป็นของเสียที่เกิดขึ้นระหว่างกระบวนการผลิต เช่น ชิ้นส่วนที่ชำรุด  ผลิตภัณฑ์ที่ไม่สามารถใช้งานได้ และเศษโลหะ
• ของเสียจากบรรจุภัณฑ์: ซึ่งรวมถึงวัสดุบรรจุภัณฑ์ที่ใช้ในการบรรจุและปกป้องผลิตภัณฑ์ เช่น กล่องกระดาษแข็ง ถุงพลาสติก และฟิล์มหด
• ของเสียปนเปื้อน: เกิดขึ้นเมื่อสารปนเปื้อนหรือสารเคมีปล่อยออกมาจากกระบวนการผลิต ตัวอย่าง ได้แก่ การรั่วไหลของน้ำมันและสารเคมี ฝุ่นและควันที่เกิดจากการเผาไหม้วัสดุ
• ของเสียอันตราย : เกิดขึ้นเมื่อมีวัตถุอันตรายเิกดขึ้นในกระบวนการผลิต เช่น สารเคมีที่เป็นพิษ สารกัมมันตรังสี และของเสียทางการแพทย์

หลักการระบบลีนสำหรับกำจัดของเสีย

การนำเครื่องมือสำหรับ Lean Management และ 7 Wastes (ความสูญเปล่าทั้งเจ็ด) มาใช้ในการแยกประเภทของเสียในกระบวนการผลิต ได้แก่

1.การผลิตมากเกินไป (Overproduction) การผลิตสินค้าเกินจำนวนที่ต้องการ หรือผลิตสินค้าล่วงหน้า แก้ไขโดยการลดกำลังการผลิตลงเพื่อให้สอดคล้องกับจำนวนของผลผลิตในการจำหน่าย ช่วยลดความสูญเสียที่เกิดขึ้นจากการทำงานของเครื่องจักร 

2.การรอคอย (Delay)  การหยุดทำงานของแรงงานหรือเครื่องจักร ส่งผลต่อการผลิต เกิดต้นทุนค่าเสียโอกาส แก้ไขโดยการวางแผนจัดลำดับการผลิต และจัดสรรจำนวนแรงงานให้มีความสมดุลในการผลิต 

3.กระบวนการผลิต (Processing) กระบวนการผลิตในอุตสาหกรรม อาจจะทำให้เกิดการทำงานซ้ำซ้อนหลายขั้นตอน ทำงานพลาด ทำให้เกิดความสูญเสียเวลาในการผลิตและค่าใช้จ่าย เกิดการผลิตงานล่าช้าส่งงานไม่ทัน แก้ไขโดย วิเคราะห์ปรับตารางการทำงานและบริหารจัดการลดการทำงานหลายขั้นตอนลงเพื่อความรวดเร็ว

4.การจัดเก็บวัสดุคงคลัง (Inventory) เกิดจากการวางแผนการสั่งซื้อจำนวนมาก ทำให้มีวัสดุอุปกรณ์ในคลังสินค้ามากเกินความจำเป็น และเกิดความสูญเสีย แก้ไขโดยวางแผนการจัดซื้อให้สอดคล้องกับการผลิต กำหนดพื้นที่และปริมาณการจัดเก็บสินค้าให้เป็นสัดส่วนเพื่อง่ายต่อการนับจำนวนและเช็คสต๊อก

5.การเคลื่อนไหว (Motion) สอดคล้องกับแรงงานในการผลิต การเคลื่อนไหวของพนักงานเช่น การเดิน การเอื้อมหยิบของ การก้มยกของ ส่งผลให้เกิดความล่าช้าในการผลิต แก้ไขโดย การจัดวางเครื่องจักรของการผลิตให้เหมาะกับกระบวนการทำงาน

6.การขนส่ง (Transportation) การขนส่งสินค้าที่มากเกินความจำเป็น จัดส่งสินค้าหลายๆรอบ ทำให้เกิดความสูญเสียและใช้ทรัพยากรสิ้นเปลืองค่าน้ำมัน ค่าเสื่อมสภาพรถ แก้ไขโดย วางแผนการเดินทางในการจัดส่งสินค้าเพื่อให้ได้ระยะทางที่มีประสิทธิภาพ สูญเสียเวลาน้อยที่สุด อาจจะใช้เส้นทางลัด เพื่อารจัดส่งสินค้าได้รวดเร็วทันความต้องการลูกค้า 

7.การผลิตของเสีย (Defect) การผลิตของเสียเป็นความสิ้นเปลืองจากวัสดุอุปกรณ์ ที่ไม่สามารถใช้งานหรือนำไปขายได้ ต้องใช้เวลาในการผลิตสินค้าใหม่หรือกำจัดทิ้งไป 

ทำให้เกิดกระบวนการทำงานซ้ำซ้อน เกิดความสูญเสียทางด้านเวลาและแรงงาน แก้ไขโดย วางแผนและหาสาเหตุปัญหาที่เกิดขึ้นเพื่อจะได้แก้ไขได้ตรงจุด เพื่อลดปัญหาจากการผลิตให้ลดน้อยลง และป้องกันการผลิตของเสียที่ไม่ตรงตามมาตราฐาน

10 วิธีที่สําคัญในการลดของเสียจากการผลิต

1. การใช้เทคโนโลยีการผลิตแบบลีน

เทคโนโลยีการผลิตแบบลีนเป็นหลักการและแนวทางปฏิบัติที่ออกแบบมาเพื่อลดของเสียในกระบวนการผลิต ซึ่งรวมถึงการลดปริมาณทรัพยากรที่ใช้ และลดขั้นตอนที่ไม่จำเป็น ไม่เพิ่มมูลค่า รวมถึงการตัดกิจกรรมที่ไม่ก่อให้เกิดผลตอบแทนจากการลงทุน เทคโนโลยีการผลิตแบบลีนสามารถประหยัดเวลาและเงิน สามารถสร้างกระบวนการผลิตที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น ได้แก่ ปรับปรุงคุณภาพอย่างต่อเนื่อง สร้างมูลค่าให้กับลูกค้า เพื่อเป็นการสร้างวัฒนธรรมการเคารพและไว้วางใจ

2. เพิ่มประสิทธิภาพกระบวนการผลิต

กระบวนการผลิตสามารถเพิ่มประสิทธิภาพโดยการวิเคราะห์และลดความซับซ้อนเพื่อลดการใช้ทรัพยากรและวัสดุ การเพิ่มประสิทธิภาพกระบวนการผลิตสามารถใช้ระบบอัตโนมัติ หุ่นยนต์ และเทคโนโลยีขั้นสูงอื่นๆ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและลดของเสีย และปรับปรุงคุณภาพของผลิตภัณฑ์โดยรวม

3. สร้างวัฒนธรรมการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง

การสร้างวัฒนธรรมของการพัฒนาอย่างต่อเนื่องช่วยลดของเสียจากอุตสาหกรรมการผลิตโดยการกำหนดเป้าหมายในการปรับปรุงกระบวนการผลิตและบริการ รวมถึงการให้ความสำคัญกับการกำหนดพื้นที่ในการปรับปรุง และดำเนินการเปลี่ยนแปลงให้มีประสิทธิภาพและลดปริมาณขยะ นอกจากนี้ ยังเกี่ยวข้องกับการปลูกฝังวัฒนธรรมให้พนักงานมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง สามารถทำได้โดยการให้พนักงานระบุพื้นที่ที่ต้องปรับปรุงและให้ข้อเสนอแนะในการปรับปรุง ช่วยให้มั่นใจได้ว่าของเสียจะลดลงและเพิ่มประสิทธิภาพกระบวนการอย่างต่อเนื่องเมื่อเวลาผ่านไป

4. การใช้ระบบอัตโนมัติและหุ่นยนต์

ระบบอัตโนมัติและหุ่นยนต์ในอุตสาหกรรม สามารถช่วยลดของเสียได้โดยการปรับปรุงประสิทธิภาพการผลิต ปรับปรุงคุณภาพผลิตภัณฑ์ และลดต้นทุนแรงงาน ระบบอัตโนมัติช่วยลดความซับซ้อนของกระบวนการลดความต้องการแรงงานและช่วยให้บริษัท สามารถผลิตสินค้าได้มากขึ้นด้วยทรัพยากรน้อยลง ระบบอัตโนมัติและหุ่นยนต์ช่วยตรวจจับและป้องกันข้อบกพร่องในวัสดุ ลดความจำเป็นในการทำงานและลดปริมาณของเสีย บริษัทสามารถประหยัดเงิน ลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และสามารถแข่งขันในตลาดได้มากขึ้น

5. ลงทุนในเทคโนโลยีที่ยั่งยืน

การลงทุนในเทคโนโลยีที่ยั่งยืนสามารถทำได้โดยการใช้วัสดุ กระบวนการ และผลิตภัณฑ์ที่ออกแบบมาเพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากการผลิต ซึ่งรวมถึงการใช้วัสดุทดแทน รีไซเคิล และย่อยสลายทางชีวภาพในการผลิต และการใช้เทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพในการประหยัดพลังงาน เช่น พลังงานแสงอาทิตย์และเครื่องยนต์ไฮบริด การใช้เทคโนโลยีที่ยั่งยืนทำให้ผู้ผลิตสามารถลดปริมาณการผลิตของเสียและสร้างกระบวนการผลิตที่ยั่งยืนและมีประสิทธิภาพมากขึ้นซึ่งเป็นประโยชน์ต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น

6. การจัดการสินค้าคงคลังที่มีประสิทธิภาพ 

การตรวจสอบให้แน่ใจว่ามีวัสดุและส่วนประกอบเพียงพอสำหรับการผลิตให้เสร็จสมบูรณ์ขณะที่ลดสินค้าคงคลังส่วนเกิน รวมถึงการคาดการณ์และติดตามสินค้าคงคลังโดยใช้ระบบสต็อกแบบเรียลไทม์ เพื่อลดต้นทุนการจัดเก็บและตรวจสอบการผลิตเพื่อให้แน่ใจว่ามีการใช้วัสดุอย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้ผู้ผลิตสามารถลดปริมาณทรัพยากรที่ไม่ได้ใช้และลดปริมาณขยะที่เกิดขึ้น และยังช่วยลดความล่าช้าในการผลิต 

7. ลดการตรวจสอบของเสีย

เป็นการประเมินวิเคราะห์กระบวนการผลิตและกระบวนการจัดการขยะที่ใช้ในโรงงานอย่างละเอียดโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อระบุแหล่งที่มาของขยะ และกำหนดแนวทางในการลดหรือกำจัดขยะ มุ่งเน้นการประเมินโอกาสในการลดหรือกำจัดของเสีย เป้าหมายของการลดการตรวจสอบขยะคือการเพิ่มประสิทธิภาพและความยั่งยืนในการผลิตควบคู่ไปกับการลดปริมาณขยะ

8. ลดระยะเวลา

การลดระยะเวลาในการผลิตสินค้า ทำให้ผู้ผลิตลดปริมาณขยะที่เกิดขึ้นจากกระบวนการผลิตได้เพราะสินค้าที่รอแปลงเป็นผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปลดลง นอกจากนี้ยังช่วยลดต้นทุนที่เกี่ยวข้องกับความล่าช้าในการผลิตเนื่องจากสามารถปรับปรุงประสิทธิภาพของกระบวนการผลิตและรับประกันการผลิตสินค้าในเวลาที่เหมาะสม

9. ระบุแหล่งที่มาของเสีย

การระบุแหล่งที่มาของของเสียเป็นก้าวสำคัญในการลดขยะในการผลิต รวมถึงการวิเคราะห์กระบวนการผลิตเพื่อระบุพื้นที่ ที่วัสดุเหลือใช้ เช่น ผ่านกระบวนการที่ไม่มีประสิทธิภาพการผลิต หรือการบรรจุมากเกินไป เมื่อระบุแหล่งที่มาของขยะเหล่านี้แล้วผู้ผลิตสามารถดำเนินมาตรการเพื่อลดขยะได้ เช่น ลดความซับซ้อนของกระบวนการ สามารถลดปริมาณวัสดุที่ใช้หรือใช้โซลูชันบรรจุภัณฑ์ที่ดีขึ้น โดยการลดของเสียในพื้นที่เหล่านี้ ผู้ผลิตสามารถลดต้นทุนและสร้างกระบวนการผลิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น

10. ลดบรรจุภัณฑ์

การลดบรรจุภัณฑ์เป็นการห่อผลิตภัณฑ์โดยใช้วัสดุน้อยลงซึ่งจะช่วยลดของเสียในการผลิต อาจรวมถึงการใช้วัสดุที่มีน้ำหนักเบากว่า เช่น กระดาษแข็ง หรือกระดาษ แทนการใช้วัสดุพลาสติกหรือโลหะ นอกจากนี้ผู้ผลิตสามารถลดขนาดบรรจุภัณฑ์หรือใช้ชิ้นส่วนน้อยลงเพื่อการออกแบบที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น เป้าหมายของการลดบรรจุภัณฑ์ไม่ใช่เพียงแค่การลดของเสียเท่านั้น แต่ยังช่วยประหยัดต้นทุนและเพิ่มความยั่งยืนโดยรวมของกระบวนการผลิต

ที่มาข้อมูล : https://www.deskera.com/blog/manufacturing-waste/